Rác thải là một trong những phế phẩm hàng ngày mà ai trong số chúng ta cũng thải ra ngoài dù ít hay nhiều. Trong đó có rất nhiều thành phần khác nhau. Tuy nhiên khi chúng ta vứt nó vào thùng rác cá nhân hay công cộng, thì ban đầu nó không có mùi khó chịu gì cả.
Sau một thời gian, những thùng rác này được lấp đầy và khi mở chúng ra, bạn lại phải nín thở vì cái mùi hôi thối nồng nặc của rác thải bốc lên.
Nếu bạn không biết mùi của chúng như thế nào thì hãy một lần thử xem sao nhé! Nhưng có chuyện gì xảy ra trong thùng rác vậy nhỉ?
Hôm nay, tôi sẽ giúp các bạn hiểu hơn về những hợp chất hóa học “xúc phạm” đến lỗ mũi của chúng ta và nguồn gốc của chúng trong rác thải.
Nguyên nhân làm rác thải có mùi hôi?
Trước khi đề cập đến nội dung chính của bài viết, có một điều bạn nên nhớ rằng nếu trong thùng rác của bạn chỉ chứa những thứ bao bì bằng nhựa thì chẳng có gì để chúng ta nói thêm ở đây vì nhựa thực sự không tạo ra mùi gì cả.
Nhưng nếu thùng rác của bạn chứa những chất thải thực phẩm hoặc những chất có thể phân hủy sinh học thì chúng sẽ thực sự bốc mùi đấy!
Bởi vì quá trình phân hủy ban đầu chậm của các chất hữu cơ và tiêu thụ tiếp theo của chúng do vi sinh vật, vi khuẩn, chuột, nấm và ký sinh trùng có thể tạo ra một loạt các hợp chất hóa học có mùi khó chịu.
Các hợp chất đóng góp vào mùi của rác thải
Khi xem xét các hợp chất nào đóng góp lớn nhất cho mùi, nó không đơn giản như việc xem xét các hợp chất nào được đưa ra với số lượng lớn nhất.
Điều này là do các hợp chất khác nhau có “ngưỡng mùi” khác nhau và số lượng các hợp chất cần có mặt để chúng ta có thể ngửi thấy mùi.
Nói nôm na như thế này cho các bạn dễ hiểu nhé: một số hóa chất có ngưỡng mùi rất cao, có nghĩa là cần phải có nhiều mùi xung quanh để chúng ta có thể ngửi thấy mùi, trong khi những hóa chất khác có ngưỡng mùi rất thấp, có nghĩa là cần rất ít để ngửi thấy chúng.
Các hợp chất chứa lưu huỳnh
Một số hợp chất tạo ra sự đóng góp lớn nhất cho mùi rác là những chất chứa nguyên tố lưu huỳnh. Do các hợp chất có chứa lưu huỳnh thường có mùi khó chịu, và những hợp chất này chắc chắn được sản sinh ra trong thùng của bạn.
Trong đó, hydrogen sulfide có mùi giống như trứng thối, trong khi cả dimethyl sulfide và methanethiol đều có mùi giống như cải bắp.
Tất cả đều có ngưỡng mùi khá thấp, vì vậy ngay cả một vài microgram trôi nổi trong không khí, sẽ tấn công khứu giác của bạn khá nhiều đấy.
Vì thế mà người ta đã lợi dụng tính chất này để bổ sung những hợp chất sulfide vào trong khí gas, cái mà chúng ta sử dụng để đốt và nấu ăn hàng ngày đấy các bạn ạ!
Có ai trong số các bạn lý giải cách làm này không? Nếu suy nghĩ chút là có kết quả thui à!
Các hợp chất chứa nitơ
Cũng như các hợp chất chứa lưu huỳnh, có một vài hợp chất chứa nitơ cũng đóng góp vào mùi hương khó chịu cho tất cả chúng. Đầu tiên là những amine, thí dụ như putrescine và cadaverine.
Giống như tên gọi của những hợp chất này, có thể gợi ý rằng chúng được tạo ra khi thịt bị phân hủy, vì vậy nếu bạn đã vứt những bao bì nhựa của hamburger, bánh mì kẹp thịt, bít tết hoặc bánh mì nhỏ đi thẳng vào thùng, bạn có thể mong đợi chúng sẽ đến “gọi” bạn đấy!
Chúng được sản xuất khi thịt bị phân hủy, và không ngạc nhiên là mùi của chúng khá giống với thịt thối.
Bên cạnh đó, một hợp chất nitơ khác được tạo ra với số lượng lớn hơn nhiều là amoniac. So với các hợp chất chúng ta đã đề cập đến đây, ngưỡng mùi đối với amoniac là khá cao, ở mức 27 microgam trên một mét khối.
Một hợp chất có nguồn gốc từ amoniac, thí dụ như trimethylamine, có thể được thải ra từ rác thải của bạn, đặc biệt nếu bạn đã ném chất thải từ cá vào thùng rác.
Trimethylamine là hợp chất làm cho mùi giống như cá, và giống như là tàn dư của cá mà bạn đã ăn tối trước đó, có trong thùng rác. Ngoài ra, nó chính là thành phần được thêm vào mùi hôi của khí được phát ra mỗi khi bạn mở thùng rác.
Các hợp chất khác
Mùi của rác thải không chỉ là do các hợp chất chứa nitơ và lưu huỳnh đóng góp, mặc dù chúng có xu hướng cho mùi nặng lớn.
Các hợp chất khác có thể được tạo ra khi chất thải của bạn bị phân hủy, bao gồm các acid cacrboxylic, aldehyde, và thậm chí cả những terpene (thường thì ở trạng thái cô lập, terpen có mùi khá dễ chịu, nhưng trong thùng rác của bạn thì… tuy nhiên chúng chiếm không nhiều lắm).
Acetaldehyde thường được xem như là một chất đóng góp mùi khó chịu đặc biệt nào đó, và các acid carboxylic như acid acetic (mùi giống giấm), acid butanoic (mùi chất nôn) và acid propanoic (mùi ôi) cũng thường có mặt.
Vì vậy, làm thế nào để chúng ta có chống lại những mùi hôi này? Vâng, có một vài yếu tố mà bạn có thể thử kiểm soát.
- Nhiệt độ cao hơn sẽ làm tăng tốc độ phân hủy các chất hữu cơ và cũng sẽ làm tăng lượng hóa chất có mùi phát ra từ thùng rác của bạn.
- Giữ chất thải thực phẩm tách biệt khỏi thùng rác thông thường của bạn cũng có thể giữ cho nó có mùi tươi.
- Không giữ chất thải quá lâu để làm trống thùng rác có lẽ là cách tốt nhất giành cho bạn!
Bài viết đến đây đã hết rồi, bây giờ thì các bạn đã biết những mùi có trong rác thải xuất phát từ đâu rồi đấy!
Lần sau khi bỏ rác thì bạn nên nhanh chóng cho vào thùng rác công cộng, để cho công ty dịch vụ công ích lấy chúng ngay trong ngày, nhằm tránh tạo ra những mùi hôi thối khó chịu nhé!
Tham khảo Compound Interest và doi: 10.1016/j.atmosenv.2005.04.013.
