Radon là nguyên nhân thứ hai gây ung thư phổi sau hút thuốc lá. Nếu bạn hút thuốc và sống trong một ngôi nhà có nồng độ radon cao, bạn sẽ tăng nguy cơ phát triển ung thư phổi.
Kiểm tra nhà của bạn là cách hiệu quả duy nhất để xác định xem bạn và gia đình của bạn có nguy cơ phơi nhiễm radon cao hay không.
Bài viết sau đây sẽ cung cấp cho bạn một vài thông tin về rủi ro sức khỏe của radon. Bạn hãy giành ít thời gian để tham khảo nhé!
Khí radon có từ đâu?
Radon là một loại khí phóng xạ không có mùi, không màu hoặc không vị. Radon sinh ra từ sự phân hủy các nguyên tố phóng xạ tự nhiên (như uranium và thorium) trong đất và đá.
Là một phần của quá trình phân rã phóng xạ, khí radon được tạo ra. Khí di chuyển qua đấy đến bề mặt, nơi nó có thể xâm nhập vào nhà, trường học và nơi làm việc thông qua các vết nứt và các lỗ khác trên nền móng.
Mọi người có thể tiếp xúc với radon chủ yếu do hít thở radon trong không khí đi qua các vết nứt và kẽ hở trong các tòa nhà và nhà cửa. Bởi vì radon đến từ trái đất một cách tự nhiên, con người luôn tiếp xúc với nó.
Trong một số trường hợp, radon có thể xâm nhập vào các tòa nhà qua nước giếng và đến từ các vật liệu xây dựng.
Bất kỳ ngôi nhà nào cũng có thể có vấn đề với radon – nhà cũ hoặc nhà mới, nhà kín hoặc dột nát, và nhà có hoặc không có tầng hầm.
Mức khí radon
May mắn thay, kiểm tra mức radon trong nhà là một cách đơn giản để đảm bảo gia đình bạn luôn an toàn và khỏe mạnh.
Mặc dù bất kỳ lượng radon nào cũng gây ra rủi ro, nhưng việc giảm thiểu có thể giúp giảm mức độ trong nhà của bạn, đôi khi lên đến 99%.
Mức độ radon được đo bằng đơn vị picocurie trên lít (pCi / L). Mức radon trung bình quốc gia ước tính trong không khí ngoài trời là 0,4 pCi / L và không khí trong nhà trung bình 1,3 pCi / L. Nói một cách dễ hiểu, 1 pCi / L tương đương với 2,5 điếu thuốc mỗi ngày.
Cục Bảo vệ Môi trường Hoa Kỳ (EPA) khuyến nghị giảm thiểu và giảm ngay mức radon trên 4,0 pCi / L. Mặt khác, Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) đề xuất giảm thiểu khi mức radon đạt 2,7 pCi / L.
Người ta ước tính rằng gần một trong số mười lăm ngôi nhà ở Hoa Kỳ có mức radon trên 4,0 pCi / L.
Vì là khí nên mức radon có thể dao động vì nhiều lý do, bao gồm cả sự thay đổi thời tiết và theo mùa.
Vì vậy, điều quan trọng là phải nhờ một chuyên gia được đào tạo đánh giá ngôi nhà của bạn với thiết bị thích hợp để đánh giá chính xác mức radon.
Rủi ro sức khỏe của radon
Radon là nguyên nhân chính gây ung thư phổi. Người ta ước tính rằng radon gây ra từ 3% đến 14% tổng số ca ung thư phổi ở một quốc gia, tùy thuộc vào mức radon trung bình trên toàn quốc và tỷ lệ hút thuốc.
Lần đầu tiên người ta thấy tỷ lệ ung thư phổi gia tăng ở những người khai thác uranium tiếp xúc với radon ở nồng độ rất cao.
Ngoài ra, các nghiên cứu ở châu Âu, Bắc Mỹ và Trung Quốc đã xác nhận rằng ngay cả nồng độ radon thấp – chẳng hạn như những chất thường thấy trong các khu dân cư – cũng gây ra những rủi ro về sức khỏe và góp phần gây ra ung thư phổi trên toàn thế giới.
Nguy cơ ung thư phổi tăng khoảng 16% trên 100 Bq/m3 tăng nồng độ radon trung bình trong thời gian dài.
Mối quan hệ giữa liều lượng và đáp ứng được giả định là tuyến tính – tức là nguy cơ ung thư phổi tăng tương ứng với việc tăng phơi nhiễm radon.
Độ phóng xạ được đo bằng đơn vị gọi là Becquerels (Bq). Một Becquerel tương ứng với sự biến đổi (tan rã) của một hạt nhân nguyên tử trong một giây. Nồng độ radon trong không khí được đo bằng số lần biến đổi mỗi giây trong một mét khối không khí (Bq / m3).
Hít thở radon theo thời gian làm tăng nguy cơ ung thư phổi. Radon là nguyên nhân thứ hai gây ung thư phổi ở Hoa Kỳ.
Trên toàn quốc, EPA ước tính rằng khoảng 21.000 người chết mỗi năm vì ung thư phổi liên quan đến radon. Chỉ hút thuốc lá mới gây ra nhiều ca tử vong do ung thư phổi hơn.
Radon có nhiều khả năng gây ung thư phổi ở những người hút thuốc. Trên thực tế, những người hút thuốc được ước tính có nguy cơ nhiễm radon cao hơn 25 lần so với những người không hút thuốc.
Cho đến nay, không có nguy cơ ung thư hoặc ảnh hưởng sức khỏe nào khác được xác định, mặc dù radon hít vào có thể cung cấp bức xạ đến các cơ quan khác, nhưng ở mức độ thấp hơn nhiều so với phổi.
Thông tin thêm:
Nếu bạn hít phải một nguyên tử radon, nguyên tử đó có thể bị phân hủy khi đang ở trong phổi của bạn. Khi nó phân hủy, nó trở thành polonium-218, là một kim loại.
Nguyên tử kim loại này có thể lắng đọng trong phổi của bạn, và trong khoảng một giờ tới, nó sẽ phát ra một số hạt alpha, hạt beta và tia gamma.
Cuối cùng nó biến thành chì-210 với chu kỳ bán rã 22 năm, khá ổn định trong bối cảnh này.
Nhưng bây giờ bạn có một nguyên tử chì trong cơ thể của bạn, điều này gây ra các vấn đề riêng của nó.
Chuỗi phát thải alpha, beta và gamma nhanh chóng, kéo dài hàng giờ có thể dẫn đến các đột biến trong mô phổi, có thể gây ung thư. Hút thuốc lá làm tăng đáng kể nguy cơ ung thư phổi do tiếp xúc với radon.
Cách dò khí radon
Các phép thử radon phát hiện trực tiếp khí radon hoặc các sản phẩm thứ cấp của quá trình phân rã phóng xạ radon. Có hai loại thiết bị kiểm tra radon, thụ động và chủ động.
Thiết bị thụ động
Các thiết bị thụ động không cần nguồn điện và thường bẫy radon hoặc các sản phẩm thứ cấp của nó để phòng thí nghiệm phân tích sau này.
Các thiết bị thụ động bao gồm hộp đựng than, máy dò ánh sáng chất lỏng bằng than, máy dò theo dõi alpha và máy dò ion điện tử.
- Hộp đựng than và các thiết bị thiêu kết chất lỏng bằng than hấp thụ radon hoặc các sản phẩm của nó trên than. Trong phòng thí nghiệm, các hạt phóng xạ phát ra từ than được đếm trực tiếp bằng máy đếm natri iodua hoặc chuyển thành ánh sáng trong môi trường thiêu kết lỏng và đếm trong máy dò ánh sáng.
- Các máy dò theo dõi alpha có một bộ phim nhựa mà được khắc bởi các hạt alpha mà tấn công nó. Trong phòng thí nghiệm, nhựa được xử lý hóa học để làm cho các dấu vết có thể nhìn thấy được, sau đó các dấu vết được đếm.
- Máy dò ion điện tử có một đĩa Teflon, được tích điện tĩnh. Khi một ion được tạo ra từ sự phân rã radon đập vào đĩa Teflon, điện tích bị giảm đi. Trong phòng thí nghiệm, người ta đo độ giảm điện tích và tính mức radon.
Thông thường, tất cả các thiết bị thụ động, ngoại trừ thiết bị dò ion điện tử, đều có sẵn trong các cửa hàng đồ gia dụng hoặc qua đường bưu điện; máy dò ion điện tử thường chỉ có sẵn thông qua các phòng thí nghiệm.
Các thiết bị thụ động thường ít tốn kém hơn các thiết bị chủ động và có thể yêu cầu ít hoặc không cần đào tạo đặc biệt để sử dụng chúng.
Trong số các thiết bị thụ động, hộp đựng than và thiết bị dò chất lỏng than thường được sử dụng cho các thử nghiệm ngắn hạn.
Thiết bị chủ động
Ngược lại với các thiết bị thụ động, các thiết bị chủ động cần nguồn điện và bao gồm các thiết bị giám sát liên tục (màn hình radon liên tục, màn hình mức làm việc liên tục).
Các thiết bị hoạt động phát hiện và ghi liên tục radon hoặc các sản phẩm con của nó. Chúng thường đắt hơn và yêu cầu những người kiểm tra được đào tạo chuyên nghiệp cho hoạt động của chúng.
Hành động giảm rủi ro
- Ngừng hút thuốc và không khuyến khích hút thuốc trong nhà của bạn.
- Tăng lưu lượng không khí trong nhà bằng cách mở cửa sổ và sử dụng quạt và lỗ thông hơi để lưu thông không khí.
- Trám các vết nứt trên sàn và tường bằng thạch cao, bột bả hoặc các vật liệu khác được thiết kế cho mục đích này.
- Hỏi về kỹ thuật xây dựng chống radon nếu bạn đang mua một ngôi nhà mới.
Bài viết đến đây là hết rồi. Hi vọng sẽ giúp ích cho các bạn phần nào trong tương lai. Lần sau nếu có ai hỏi về chủ đề này thì hãy nhớ về hóa học đằng sau chúng nhé!
Tham khảo EPA, CDC, Giles Property Inspection, WHO, Howstuffworks và C&EN.
