Chủ đề vắc-xin là chủ đề muôn thuở luôn được mọi người quan tâm, đặc biệt là các bà mẹ bỉm sữa. Vì việc tiêm phòng nhằm giúp bảo vệ sức khỏe của chúng ta trước các loại bệnh nguy hiểm ngày càng tăng nhanh.
Nhưng có một điều đáng buồn là ở đâu đó vẫn có một vài nơi vắc-xin được tiêm phòng không rõ nguồn gốc. Do vậy ở một số quốc gia trên thế giới đặc biệt là Mỹ, một số phụ huynh quyết định không tiêm ngừa cho con cái của họ bất chấp những lợi ích của nó mang lại.
Trong khi đây không phải là yếu tố duy nhất, một phần bị đỗ lỗi là do thông tin sai lệch về thành phần hóa học của vắc xin và những tác động các hợp chất này có thể có.
Vì thế để giúp cho các bạn hiểu rõ hơn về vấn đề này, chủ đề tiếp theo của blog sẽ là hóa học của vắc-xin nhé!
Thành phần hoạt tính
Nói chung, trong vắc-xin có một số thành phần chính là kháng nguyên, chất ổn định, chất bảo quản và tá dược.
Trong đó, các thành phần hoạt tính, hoặc kháng nguyên, là một phần quan trọng, chịu trách nhiệm miễn dịch đối với bệnh. Nó bao gồm một dạng biến đổi của vi-rút, vi khuẩn hoặc độc tố gây bệnh; bản chất chính xác có thể khác nhau giữa các vắc-xin.
Một số vắc-xin sử dụng một dạng virus bất hoạt; điều này được thực hiện bằng cách xử lý vi-rút bằng một hóa chất giết chết các phần của nó, và làm cho nó không thể tái tạo.
Trong khi nó không thể tái tạo, việc tiêm/bơm vẫn sẽ bắt đầu khơi mào miễn dịch từ cơ thể, gây ra khả năng miễn dịch, mặc dù điều này có thể đòi hỏi một vài liều trong một số trường hợp.
Ưu điểm của phương pháp tiêm chủng này là nó thậm chí có thể được gây ra cho những người có hệ miễn dịch yếu.
Các thành phần hoạt tính khác sẽ chỉ cấu thành từ một phần của vi khuẩn hoặc vi-rút gây ra khả năng miễn dịch phát triển – các phần khác của mầm bệnh gây ra các triệu chứng bệnh được loại bỏ.
Ngoài ra, trong một số trường hợp vi khuẩn, các độc tố do vi khuẩn tạo ra cũng có thể được sử dụng để tạo ra phản ứng miễn dịch. Trong một số trường hợp vi-rút yếu cũng có thể được sử dụng.
Điều này gây ra phản ứng miễn dịch mà không gây ra các triệu chứng nghiêm trọng, và có lợi thế là thường gây miễn dịch vĩnh viễn.
Tá dược
Tá dược là các hợp chất hóa học được bổ sung vào vắc-xin để giúp tăng cường đáp ứng miễn dịch của cơ thể.
Những chất này không có trong tất cả các loại vắc-xin, thí dụ như trong các loại vắc-xin sống, chẳng hạn như vắc-xin MMR (đây là loại vắc-xin được chỉ định để tạo miễn dịch phòng 3 bệnh: sởi, quai bị và rubella cho trẻ từ 12 tháng tuổi trở lên), chúng không có mặt. Việc khám phá ra những chất này phần lớn là ngẫu nhiên.
Khi vắc-xin được sản xuất lần đầu tiên, sự khác biệt về hiệu quả của các vắc-xin giống nhau trong các lô khác nhau đã được ghi nhận.
Điều này đã được giả thuyết là do mức độ ô nhiễm của vắc-xin; tuy nhiên, sự sạch sẽ tiếp theo của các mạch phản ứng mà chúng được sản xuất thực sự đã làm giảm hiệu quả tổng thể.
Khi nó bật ra, sự ô nhiễm trong các mạch phản ứng thực sự đã giúp tăng cường hiệu quả của vắc-xin.
Thử nghiệm tiếp theo đã xác nhận rằng một số hợp chất nhất định, khi được bổ sung vào vắc-xin với số lượng nhỏ, tăng cường đáp ứng miễn dịch với vắc-xin.
Đặc biệt, các muối nhôm đã được tìm thấy có tác dụng đáng chú ý, và vẫn là tá dược chính được sử dụng trong vắc-xin ngày nay.
Cơ chế mà chúng tăng cường phản ứng miễn dịch vẫn chưa được hiểu đầy đủ, nhưng người ta cho rằng chúng giúp giữ cho thành phần hoạt tính của vắc-xin gần chỗ tiêm, dẫn đến việc nó dễ tiếp cận hơn đối với các tế bào miễn dịch.
Trong khi các hợp chất nhôm được sử dụng như tá dược đã được kết hợp với một số phản ứng nhỏ tại vị trí xung quanh tại chỗ tiêm, không có bằng chứng cho thấy chúng gây ra bất kỳ ảnh hưởng sức khỏe nghiêm trọng lâu dài.
Khi tuân theo lịch trình vắc-xin được đề xuất, hàm lượng nhôm vẫn ở mức an toàn; vắc-xin chỉ chứa khoảng một miligam nhôm và không có bằng chứng về bất kỳ nguy cơ nào đối với trẻ em hoặc trẻ sơ sinh.
Các muối nhôm trong một số vắc-xin được cấp phép của Mỹ là nhôm hydroxit, nhôm photphat, phèn nhôm (kali sunfat), hoặc muối nhôm hỗn hợp.
Thí dụ như muối nhôm được sử dụng trong vắc-xin DTaP, đây là vắc xin liên hợp phế cầu khuẩn và vắc-xin viêm gan B.
Chất kháng sinh
Một số chất kháng sinh có thể được sử dụng trong một số sản xuất vắc-xin để giúp ngăn ngừa nhiễm khuẩn trong quá trình sản xuất. Kết quả là, một lượng nhỏ chất này có thể có mặt trong một số vắc-xin.
Bởi vì một số chất kháng sinh có thể gây phản ứng dị ứng nghiêm trọng ở những trẻ em bị dị ứng (như nổi mề đay, sưng ở cổ họng và huyết áp thấp), một số phụ huynh lo ngại rằng chúng có trong vắc xin có thể có hại.
Tuy nhiên, chất kháng sinh có nhiều khả năng gây ra phản ứng dị ứng nghiêm trọng (như penicillin, cephalosporin và thuốc sulfa) không được sử dụng trong sản xuất vắc-xin, và do đó không được chứa trong vắc-xin.
Thí dụ về kháng sinh được sử dụng trong quá trình sản xuất vắc-xin bao gồm neomycin, polymyxin B, streptomycin và gentamicin. Một số loại kháng sinh được sử dụng trong sản xuất vắc-xin có mặt trong vắc-xin, hoặc với số lượng rất nhỏ hoặc không thể phát hiện được.
Một thí dụ nữa về chất kháng sinh được sử dụng trong một số phương pháp sản xuất để làm vắc-xin vi-rút cúm bất hoạt. Chúng được sử dụng để làm giảm sự phát triển của vi khuẩn trong trứng trong các bước chế biến, bởi vì trứng không phải là sản phẩm vô trùng.
Các kháng sinh được sử dụng được giảm xuống còn rất nhỏ hoặc không thể phát hiện trong các bước thanh lọc tiếp theo. Một lượng nhỏ kháng sinh còn lại chứa trong vắc-xin chưa được kết hợp rõ ràng với các phản ứng dị ứng nghiêm trọng.
Chất ổn định
Chất ổn định được thêm vào vắc-xin để bảo vệ nó khỏi các điều kiện bất lợi có thể ảnh hưởng đến hiệu quả, cho phép nó được lưu trữ trong thời gian dài hơn.
Một loạt các chất ổn định khác nhau có thể được sử dụng; thí dụ như đường, axit amin và protein có thể được sử dụng cho mục đích này. Chúng cũng ngăn ngừa các thành phần vắc-xin bám dính vào bất kỳ bình chứa nào.
Nhiều hợp chất được sử dụng như chất ổn định được tìm thấy tự nhiên trong cơ thể, và do đó không gây ra bất kỳ rủi ro nào.
Chất bảo quản
Chất bảo quản được sử dụng để ngăn ngừa nhiễm vi khuẩn và nấm của vắc-xin sau khi sản xuất. Điều này đặc biệt quan trọng đối với các loại vắc-xin “đa liều”, trong đó nhiều liều tiêm được rút ra từ cùng một bình cao su.
Thiomersal hợp chất chứa thủy ngân thường được sử dụng như một chất bảo quản trong các vắc-xin đa liều này. Nó cũng có thể là thành phần vắc-xin kiên trì bởi có nhiều tranh cãi nhất (không được điều chỉnh).
Vào năm 1998, bác sĩ nổi tiếng Andrew Wakefield đã xuất bản một bài báo nhằm liên kết các vắc-xin MMR thời thơ ấu (đối với bệnh sởi, quai bị và rubella) với mức độ tự kỷ tăng dần ở trẻ em.
Việc công bố nghiên cứu này đã dẫn đến giảm tỷ lệ tiêm chủng ngừa ở trẻ em ở Anh, và gia tăng sự bùng phát của các bệnh có thể phòng ngừa được.
Những nỗ lực thường xuyên để tái tạo nghiên cứu của Wakefield không thành công. Nó cũng nổi lên rằng ông đã làm giả dữ liệu trong nghiên cứu của mình, và thực tế đã được một công ty luật thuê và trả tiền cụ thể để tìm bằng chứng cho thấy vắc-xin MMR có hại – một xung đột lợi ích không thể phủ nhận và phi đạo đức.
Tạp chí Y khoa Anh, điều tra tờ giấy gian lận, thấy rằng những đứa trẻ được kiểm tra như là một phần của nghiên cứu của Wakefield, “không có trường hợp nào không được báo cáo hoặc thay đổi”.
Mặc dù vắc-xin MMR không chứa thiomersal, nhiều vắc-xin khác được sử dụng tại thời điểm đó. Thiomersal đã được loại bỏ khỏi các vắc-xin thời thơ ấu, một phần là kết quả của nghiên cứu hoảng sợ của Wakefield được tạo ra, nhưng tỷ lệ tự kỷ vẫn tiếp tục tăng.
Cho đến nay, không có bằng chứng liên kết số lượng thiomersal tìm thấy trong vắc-xin có bất kỳ tác hại nào; trong khi thủy ngân chắc chắn là một mối đe dọa đối với sức khỏe con người với số lượng đủ, nồng độ trong máu của thủy ngân sau khi tiêm vắc-xin chứa thiomersal vẫn còn trong mức an toàn được chấp nhận.
Các hợp chất khác được sử dụng làm chất bảo quản trong vắc xin bao gồm phenol và phenoxyethanol. Một lần nữa, mức độ của các hợp chất này có trong các liều vắc-xin không liên quan đến bất kỳ tác hại nào.
Thành phần vi lượng
Một số thành phần vi lượng được bỏ lại đằng sau quá trình sản xuất vắc-xin. Nồng độ của các thành phần này trong vắc-xin cuối cùng là rất thấp.
Các hợp chất như formaldehyde, một trong những tác nhân có thể được sử dụng để vô hiệu hóa vi-rút, có thể được phát hiện, nhưng ở mức độ thấp hơn nhiều so với mức độ gây hại ở người.
Để so sánh, lượng formaldehyde tìm thấy trong các loại vắc-xin này nhỏ hơn 1% số lượng được tìm thấy tự nhiên trong quả lê 200 g.
Formaldehyde cũng được tạo ra trong cơ thể chúng ta một cách tự nhiên như là một phần của sự trao đổi chất của chúng ta, một lần nữa với số lượng lớn hơn so với những chất có trong vắc-xin.
Chất pha loãng
Vắc xin cần được pha loãng đến nồng độ cần thiết của chúng. Thông thường, điều này sẽ được thực hiện bằng cách sử dụng nước vô trùng hoặc dung dịch nước muối.
Bài viết đến đây là hết rồi. Hy vọng bài viết này đã làm rõ các thành phần khác nhau chứa trong vắc-xin, và mục đích của chúng trong đó. Để biết thêm thông tin, các bạn có thể tham khảo thêm trên internet.
Lần sau nếu bạn có dịp sử dụng chúng có một lời khuyên là: bạn nên tìm hiểu kỹ các thông tin, cũng như nhà cung cấp vắc-xin để tránh tình trạng “tiền mất, tật mang” nhé!
