Làm thế nào để loại bỏ coronavirus?

Làm thế nào để bạn chiến đấu một cái gì đó bạn không thể nhìn thấy? Đó là câu hỏi khi nói đến cuộc khủng hoảng coronavirus hiện đang có, làm cho nhiều người trong chúng ta phải cách ly tại nhà. 

Khoảng cách vật lý là một câu trả lời quan trọng để ngăn chặn sự lây lan của vi rút, vì việc tránh tiếp xúc ngăn bạn lây lan sang người khác. Nhưng làm thế nào chúng ta có thể chiến đấu trực tiếp với virus?

Đôi nét

Đầu tiên có lẽ bạn đã biết vi rút này được gọi là “coronavirus mới” hay có tên tiếng Anh là “novel coronavirus“. Đó chỉ là một cách khác để nói rằng đây là một loại coronavirus mà chúng ta chưa từng thấy ở người trước đây. 

Các coronavirus thực sự là một họ vi rút lớn, và một trong số chúng gây ra các triệu chứng mà chúng ta gọi là cảm lạnh thông thường. Trong đó, SARS-CoV-2 là thành viên đặc biệt của gia đình này gây ra dịch bệnh này.

Phương thức lây nhiễm chính của coronavirus là từ người sang người khi họ tiếp xúc gần với nhau.

Các tiếp xúc gần này có thể diễn ra dưới hình thức một cái ôm, một cái bắt tay hoặc bị kẹt trong một không gian công cộng đông đúc – nơi mà người mắc SARS-CoV-2 có thể lây bệnh bằng giọt bắn thông qua những cú hắt hơi hay ho.

Thế nhưng vì các giọt bắn này khá nặng, chúng sẽ dễ dàng rơi xuống các bề mặt. Chúng có thể tồn tại trên những bề mặt này đủ lâu cho tới khi có người chạm tay vào và đưa virus lên mắt, mũi và miệng của mình.

Dù sao, vì đó là một loại vi rút mới, chúng ta không có vắc-xin cho nó và việc chế tạo vắc-xin có xu hướng mất một khoảng thời gian. 

Đây là lý do tại sao việc ngăn chặn căn bệnh này lây lan nhanh chóng và áp đảo các bệnh viện hiện đang là lựa chọn tốt nhất của chúng ta.

Để hiểu cách thức hoạt động của chúng, thật hữu ích khi biết về cấu trúc của loại virus đặc biệt này. SARS-CoV-2 là một loại virus có màng bao bọc (enveloped virus). 

Điều này có nghĩa là nó có một lớp bên ngoài bao xung quanh vật liệu di truyền của nó. Lớp bên ngoài được làm từ các phân tử chất béo và là một trong những mục tiêu có thể để tiêu diệt vi rút. 

Chúng ta cũng có thể nhắm mục tiêu các protein trong lớp này, hoặc thậm chí cả vật liệu di truyền.

Rửa tay trong 20 giây

Bên ngoài cơ thể, có nhiều cách để chúng ta tiêu diệt vi rút và giảm cơ hội lây nhiễm vi rút. “Rửa tay trong 20 giây” là câu thần chú mà bạn đã nghe nói nhiều lần trong tháng qua. Đó là bởi vì đây là cách tốt nhất để tiêu diệt vi rút. 

Xà phòng chứa các phân tử được gọi là chất hoạt động bề mặt, có hai đầu: một đầu hòa tan rất tốt trong chất béo (kị nước), trong khi đầu còn lại hòa tan rất tốt trong nước (ưa nước). 

Khi các phân tử này tiếp xúc với lớp chất béo bên ngoài của SARS-CoV-2, chúng sẽ hòa tan nó và xé virus ra.

co che diet coronavirus cua xa phong
Cách xà phòng tiêu diệt virus (Đồ họa: Jonathan Corum và Ferris Jabr, Việt hóa: CafeF)

Khi bạn rửa tay với xà phòng và nước, mọi vi sinh vật trên tay bạn đều bị “vây hãm” bởi các phân tử xà phòng. Đuôi kỵ nước của các phân tử xà phòng đang trôi nổi tự do này sẽ cố gắng tránh xa nước và trong quá trình đó, chúng sẽ va vào các màng lipid của virus và phá hủy virus.

Tất cả các loại xà phòng đều chứa các phân tử chất hoạt động bề mặt này, vì vậy việc bạn sử dụng loại nào thực sự không quan trọng. 

Một số loại xà phòng có chứa các thành phần kháng khuẩn bổ sung, nhưng chúng có hoạt tính chống lại vi khuẩn (tôi đoán vậy), vì vậy chúng không ảnh hưởng đến vi rút. 

Vì thế, các phân tử chất hoạt động bề mặt mà xà phòng chứa vẫn là thành phần hoạt chất chính.

Nếu bạn muốn tìm hiểu sâu hơn về hóa học của xà phòng và chất hoạt động bề mặt thì bạn có thể tham khảo một bài viết khác tuyệt vời tại đây nhé!

Xà phòng và nước không chỉ tốt cho tay của bạn – nó cũng hiệu quả trong việc làm sạch bề mặt, vì vậy bạn không cần phải vội vã và mua bất kỳ chất tẩy rửa bề mặt ưa thích nào.

Vì thế xà phòng thật là tuyệt! Nhưng nếu bạn không thể rửa tay ngay lập tức thì sao? Nếu bạn đang đến siêu thị để mua sắm thực phẩm, có lẽ bạn sẽ không dễ dàng tiếp cận với xà phòng và bồn rửa. 

Đây là nơi mà các chất khử trùng tay, gel hay nước rửa tay khô hữu dụng – giả sử bạn đã có được một số trước khi nó dường như khan hiếm ở khắp mọi nơi.

Nước rửa tay khô

Đầu tiên, điều quan trọng cần lưu ý là nước rửa tay khô không phải là tất cả được tạo ra giống nhau. Nước rửa tay khô chứa cồn là loại mà bạn muốn. 

Có những loại nước rửa tay khô không chứa cồn, nhưng những chất này được chứng minh là kém hiệu quả hơn đối với vi-rút. 

Mặt khác, các chất khử trùng có cồn, có hiệu quả chống lại nhiều loại vi rút, bao gồm cả SARS-CoV-2.

Một điểm khác là chúng cần chứa ít nhất 60% cồn. Nếu bạn đang sử dụng nó để làm sạch các bề mặt, Trung tâm kiểm soát và phòng ngừa dịch bệnh Mỹ (gọi tắt là CDC) khuyến nghị rằng cần có nồng độ cồn tối thiểu 70%. 

Các phân tử rượu đang thực hiện công việc bẩn thỉu ở đây – chúng làm hỏng cấu trúc của protein vi rút, tiêu diệt vi rút. Ngoài ra, chúng cũng hòa tan lớp chất béo bên ngoài của vi rút. Bạn có thể tham khảo thêm bại viết khác tại đây nhé!

Rửa tay bằng xà phòng và nước rửa tay khô có cồn là những lựa chọn tốt nhất để tiêu diệt bất kỳ dấu vết vi rút nào trên tay bạn. 

Đối với các bề mặt cứng, bạn cũng có một vài tùy chọn khác hoạt động theo cách tương tự chống lại vi rút.

Làm sạch bề mặt cứng

Một giải pháp tẩy rất hiệu quả trong việc làm sạch các bề mặt cứng. CDC giải thích cách tạo ra dung dịch 0,1% từ thuốc tẩy gia dụng trên trang web của họ

Bleach (chất tẩy trắng) phản ứng với và phá hủy protein vi rút và vật liệu di truyền vi rút. Điều quan trọng là phải xịt nó lên bề mặt và sau đó để nó hoạt động trong khoảng 10 phút để đạt hiệu quả tối đa.

Điều quan trọng là không trộn chất tẩy với các chất tẩy rửa khác. Dù sao cũng không cần thiết, vì nó tự làm một công việc rất hiệu quả. 

Và nếu bạn làm thế, sẽ có nguy cơ chất tẩy rửa phản ứng với chất tẩy trắng và tạo ra khí clo độc hại. Chúng ta đang cố gắng để diệt virus ở đây, không phải bạn.

Tối thiểu 0,5% dung dịch hydro peroxide cũng có hiệu quả chống lại vi rút. Nó hoạt động theo cách tương tự như thuốc tẩy clo, phản ứng và phá hủy protein của vi rút và vật liệu di truyền. 

Tương tự, nó nên được để lại cho đến mười phút. Bạn cũng không nên trộn lẫn với các chất tẩy rửa khác, đặc biệt là những chất có chứa giấm. 

Giấm và hydro peroxide tạo ra axit peracetic ăn mòn, và trong khi nó cũng được sử dụng trong một số chất tẩy rửa, không nên tự trộn lẫn nó như thế này.

Thật sự thì các tùy chọn thuốc tẩy và peroxide là quá mức cần thiết. Xà phòng và nước sẽ làm một công việc hiệu quả trên bất kỳ bề mặt nào bạn có thể làm sạch với chúng. 

Xà phòng cũng ít nguy hiểm hơn khi làm việc và có thể dễ dàng sử dụng để thường xuyên làm sạch các bề mặt bạn chạm vào thường xuyên.

Từ chối trách nhiệm

Với tất cả những gì đã nói ở trên, đây là thời điểm từ chối trách nhiệm. Bạn có thể rửa tay cứ năm phút một lần và lau chùi các bề mặt trong nhà bạn. 

Nó vẫn không đảm bảo bạn sẽ không nhiễm vi rút. Những gì chúng ta đang cố gắng làm ở đây là giảm rủi ro bạn dính phải nó, nhưng rất khó để giảm rủi ro đó xuống không.

Nhưng bên ngoài khoảng cách vật lý, bạn hãy hy vọng rằng việc luyện tập, rửa tay và làm sạch bề mặt là hành động trực tiếp tốt nhất chúng ta có thể thực hiện để ngăn chặn vi rút lây lan. 

Bằng cách đó, chúng ta sẽ giảm bớt gánh nặng cho các dịch vụ y tế của mình và hy vọng sẽ giúp cứu sống.

Bài viết đến đây là hết rồi. Hi vọng sẽ giúp ích cho các bạn phần nào trong tương lai. Lần sau nếu có ai hỏi về chủ đề này thì hãy nhớ về hóa học đằng sau chúng nhé!

Tham khảo Compound Interest, Báo Dân Sinh, HaNoiTV, WHO, The Conversation.

Chia sẻ:
 
HHLCS

Tôi là người đam mê Hóa học và muốn chia sẻ những kiến thức này cho những người cùng sở thích, đam mê. Tôi chủ yếu xuất bản về các chủ đề liên quan đến hóa học trong cuộc sống hằng ngày.